«… Η Δημοσία Διοίκησις λειτουργεί. Η υπευθυνότης μεταξύ των πολιτών και της Πολιτείας δεν λειτουργεί. Είναι δυνατόν να μην υπάρχουν και κακοί λειτουργοί μέσα εις ένα σύνολον; Αλλ’ υπάρχουν, δια να επιβεβαιώνουν τον κανόνα, ότι δηλαδή οι άλλοι είναι καλοί…».
(ο δικτάτορας Γ. Παπαδόπουλος σε ομιλία για τον απολογισμό του 1971 και προγραμματισμό του 1972, στις 18-12-1971).

 

Κατά την περίοδο 1967-1974 η πατρίδα μας γνωρίζει μια από τις χειρότερες περιόδους της ιστορίας της. Στις 21 Απρίλη 1967 επικρατεί φασιστική δικτατορία με σκοπό την καλύτερη εξυπηρέτηση των αμερικανονατοϊκών σχεδίων στην Κύπρο και τη Μέση Ανατολή, καθώς και την αντιμετώπιση του αναπτυσσόμενου λαϊκού κινήματος το οποίο σημειώνει τότε μια ανοδική πορεία δυσκολεύοντας τις «κινήσεις» των αστικών κομμάτων και οξύνοντας τις αντιθέσεις του αστικού πολιτικού κόσμου. Κύρια όμως, υπάρχει ο φόβος για τις δυνατότητές του να γίνει επικίνδυνο, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις.

 Εκσυγχρονιστικές απαιτήσεις

Εκείνη την περίοδο απαιτείται εκσυγχρονισμός του αστικού πολιτικού συστήματος (στο εσωτερικό του οποίου έχουν αναπτυχθεί οξυμμένες αντιθέσεις), ο οποίος δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί, εξαιτίας της διατήρησης συνθηκών οι οποίες δεν έχουν μεταβληθεί από την εποχή του Εμφυλίου πολέμου. Ταυτόχρονα, τα αστικά πολιτικά κόμματα, τα Ανάκτορα, ο στρατός και ένας ισχυρός κρατικός κατασταλτικός μηχανισμός, μαζί με το παρακράτος, αποτελούν το μοχλό της πιο εξοντωτικής δράσης ενάντια στο λαϊκό κίνημα.

Εκσυγχρονιστικές προσπάθειες του πολιτικού συστήματος επιχειρούνται από πολιτικούς όπως οι Κ. Καραμανλής και Γ. Παπανδρέου, αλλά γι’ αυτούς ακριβώς τους λόγους συγκρούονται με το Παλάτι, που χρειάζεται την καταστολή για να συνεχίσει να έχει μερίδιο στην άσκηση της εξουσίας. Οι συγκρούσεις αυτές προκαλούν την αποχώρηση Καραμανλή από την ελληνική πολιτική σκηνή, φέρνουν τα «Ιουλιανά», και μπορούσαν να αποβούν επικίνδυνες αφού έθεταν το ζήτημα «ποιος κυβερνά» δηλαδή το ζήτημα της εξουσίας.

Οι δρόμοι της εξορίας

 Με την επικράτηση της Δικτατορίας διαλύονται σύλλογοι και συνδικάτα κάθε μορφής, συλλαμβάνονται οι πολιτικοί, περιορίζονται τα πολιτικά δικαιώματα του λαού, λογοκρίνονται τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα βιβλία και τα έργα τέχνης. Στους τόπους εξορίας (Μακρόνησος, Γυάρος, Άη Στράτης, Λέρος) στέλνονται χιλιάδες αντιφρονούντες πολίτες, ανάμεσά τους και δεκάδες κερκυραίοι. Το κάψιμο των «φακέλλων» δυστυχώς μας στέρησε πολύτιμο ιστορικό υλικό για τη μελέτη της εποχής και για κάποιους λειτούργησε σαν «καθαρτήριο». Μέσα στην αναστάτωση της περιόδου εκείνης, ελάχιστοι διατήρησαν έγγραφα που αναφέρονταν σε εκτοπίσεις, φυλακίσεις και εξορίες.

«Ο Θεός λοιπόν βοηθός»

Ερευνώντας  την ιστορία του εργατικού κινήματος στο νησί, επισημάναμε στο αρχείο του Εργατικού Κέντρου Κέρκυρας μια μαρτυρία των πρώτων ημερών της Χούντας. Είναι καταγεγραμμένη στο βιβλίο πρακτικών ενός σωματείου συνταξιούχων.

Με τίτλο «Μία αποφράς ημέρα δια την Ιστορίαν του Σωματείου μας» γράφει:

«Σήμερον την 15ην του μηνός Μαϊου 1967 ημέραν Δευτέραν, και περί την μεσημβρίαν, εκλήθην εις την Γενικήν Ασφάλειαν, όπου μου ανεκοινώθει ότι το Σωματείον Συνταξιούχων Αρτεργατών, κατόπιν διαταγής της Στρατιωτικής Διοικήσεως Διαλύεται.

Σε ερώτησίν μου ποια είναι τα βαθύτερα αίτια της διαλύσεώς του, μου ανεκοινώθει ότι εις τα Γραφεία της ΕΔΑ όπου κατεσχέθησαν τα αρχεία, βρέθηκε ονομαστική κατάστασις εις την οποίαν αναγράφεται και το δικό μας Σωματείον, εμφαινόμενον ως μέλος της ως άνω πολιτικής οργανώσεως.

Σε Δεύτερη ερώτησή μου τι μέλη να γίνουν 110 μέλη του Σωματείου μου, και πως θα είναι δυνατόν να εξυπηρετηθούν, μου απήντησαν ότι μπορώ να επανασυστήσω το Σωματείον, τροποποιώντας το καταστατικόν αυτού, και να σχηματίσω Διοίκησιν εμφορουμένην από υγειείς Αρχάς.

Ο Θεός λοιπόν βοηθός»

Λίγες μέρες αργότερα εκπονείται νέο καταστατικό, αλλάζει ο τίτλος και στη σφραγίδα του σωματείου αντικαθίσταται το σφυρί από το σταυρό.

«… προτείνεται η εκτόπισις εις Νήσον Γυάρον … »

Ανάμεσα στους κερκυραίους οι οποίοι πήραν το δρόμο της εξορίας από την πρώτη ημέρα του πραξικοπήματος ήταν και ο Γεράσιμος Χαλικιόπουλος από το Καβαλούρι. Η οικογένειά του κρατά ως σήμερα τα  έγγραφα που αφορούν την εκτόπισή του για τρία χρόνια στη Γυάρο και τη Λέρο από τις 21 Απρίλη του 1967 ως τις 21 Απρίλη του 1970.

Η 7/1967 πράξη της Επιτροπής Δημόσιας Ασφάλειας Νομού Κερκύρας γράφει:

Εν Κερκύρα και εν τω Νομαρχιακώ Καταστήματι σήμερον την 18ην του μηνός Δεκεμβρίου του έτους 1967 ημέραν της εβδομάδος Δευτέραν και ώραν 17.00 συνήλθεν η Πρωτοβάθμια  Επιτροπή Δημοσίας Ασφαλείας Νομού Κερκύρας συγκειμένη συμφώνως τω Ν.Δ. 19/21-4-1924 «Περί συστάσεως εν εκάστω Νομώ Επιτροπών επί της Δημοσίας Ασφαλείας» ως ετροποποιήθη  και συνεπληρώθη μεταγενεστέρως δια του Α.Ν. 165/1967  «Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του Ν.Δ. 19/21-4-1924 εκ των 1) Γεωργίου Πίκουλα Εισαγγελέως Πρωτοδικών Κερκύρας ως Προέδρου του Νομάρχου Ελλείποντος 2) Ιωάννου ΧΑΡΑΥΓΗ Διευθυντού Νομαρχίας ως Νομαρχούντος Κερκύρας και 3) Διονυσίου ΓΕΡΟΦΥΛΟΥ Ταγ/χου Διοικητού Διοικήσεως Χωρ/κής Κερκύρας ως μελών παρουσία και του Γραμματέως αυτής Υπομ/χου Μιχαήλ ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Υπασπιστού της Δ.Χ. Κερκύρας ίνα, προς τελείαν αποκατάστασιν της ΔημοσίαςΑσφαλείας και Τάξεως εν τη περιφερεία τςη οικείας Διοικήσεως Χωρ/κής (άρθρον 2 Ν.Δ. 19/21-4-1924, απεφασίση.-

«Περί εκτοπίσεως του κομμουνιστού ΧΑΛΙΚΙΟΠΟΥΛΟΥ Γερασίμου του Γεωργίου ως επικινδύνου τελέσεως υπ’ αυτού πράξεων αντικειμένων εις την Δημοσίαν τάξιν, ησυχίαν και Ασφάλειαν».

Λ α β ο ύ σ α  υπ’  ό ψ ι  ν

1) Το άρθρον 2 παρ. 7 του Ν.Δ. 19/21-4-1924 και 2) την υ’ αριθ. 1/1133/26 από 25-10-67 πρότασιν της Δ.Χ. Κερκύρας δι’ ης προτείνεται η εκτόπισις εις Νήσον Γυάρον του Κομμουνιστού ΧΑΛΙΚΙΟΠΟΥΛΟΥ Γερασίμου του Γεωργίου ως λίαν επικινδύνου εις την Δημοσίαν Τάξιν και Ασφάλειαν λόγω της σοβαράς αντεθνικής του δράσεως του επικινδύνου της προσωπικότητος και της επιρροής ην δύναται να ασκήση εις τους κατοίκους της περιοχής του.

Δ ι α  τ α ύ τα

Αποφασίζει όπως ο Κομμουνιστής ΧΑΛΙΚΙΟΠΟΥΛΟΣ Γεράσιμος του Γεωργίου και της Ελένης, γεννηθείς το έτος 1932 εις Καβαλλούριον Κερκύρας καικατοικών ομοίως επαγγέλματος Γεωργού, κριθείς λίαν επικίνδυνος εις την Δημοσίαν Τάξιν και Ασφάλειαν ΕΚΤΟΠΙΣΘΗ εις Νήσον Γυάρον επί έν (1) έτος αρχομένου τούτου από την ημέρας συλλήψεώς του (ήτοι, την 21-4-67) καιλήγοντος την 21-4-68, ΚΡΙΝΕΙ δε τούτον ως εύπορον και ικανόν προς εργασίαν.

Στις 6 Απρίλη 1968 με μια «καρμπόν» πράξη η εκτόπιση στη Γυάρο παρατείνεται για μία ακόμα χρονιά και στις 10 Απρίλη του 1969 μια ακόμα χρονιά αλλά αυτή τη φορά στη Λέρο.

Με πανομοιότυπες πράξεις πολλοί κερκυραίοι πέρασαν από Γυάρο και Λέρο και άφησαν τα ίχνη τους στην ιστορία. Η αλληλογραφία με τις οικογένειές τους περιορίζονταν σε ανοιχτό επιστολικό δελτάριο, διαφορετικά επιστρέφονταν.

Όταν και … αν

Αν κάποτε δημιουργηθεί μουσείο του νησιού μας, τα παραπάνω έγγραφα και όσα παρόμοια σώζονται σε άλλες οικογένειες πρέπει να έχουν τιμητική θέση θυμίζοντας στους παλαιότερους και μαθαίνοντας στους νεότερους τι σημαίνει φασισμός.

 

Γιώργος Ζούμπος
gzoumpos@gmail.com 

Όπως δημοσιεύτηκε στην “Καθημερινή Ενημέρωση”, 18-04-2015

 

* * *

 

Διαβάστε επίσης...