Η Φιλαρμονική Γαστουρίου «Ομόνοια»

Βιβλιοπαρουσίαση

Η Φιλαρμονική Γαστουρίου «Ομόνοια»

« …η μακρόχρονη μουσική παράδοση της Κέρκυρας αποτελεί σημαντικότατο πολιτιστικό στοιχείο …»

Ο θυρεός της Φιλαρμονικής Γαστουρίου

 Η συνεχής εξέλιξη των κοινωνικών διεργασιών στο νησί μας στα τέλη του 19ου αιώνα, είχαν σαν αποτέλεσμα, μεταξυ άλλων, τη δημιουργία τριών φιλαρμονικών. Η πρώτη από αυτές, η «Φιλαρμονική  Εταιρεία Κερκύρας», δημιουργείται μεσούσης της Αγγλοκρατίας, το 1840, με σκοπό «τη διδασκαλία και διάδοση της μουσικής τέχνης καθ’ όλας τα εφαρμογάς». Μισό αιώνα αργότερα, η εργατική τάξη της πόλης, βρίσκει την πολιτιστική της έκφραση μέσα από τη φιλαρμονική «Μάντζαρος», η οποία δημιουργείται το 1890 με σκοπό «τη διατήρηση Μουσικού θιάσου προς ψυχαγωγίαν της εργατικής τάξεως». Με σκοπό επίσης «την διδασκαλίαν και διάδοσιν της μουσικής τέχνης»  δημιουργείται στα 1894 η βραχύβια φιλαρμονική «Σαμάρας».

Στα 1898 ιδρύεται στο Γαστούρι  ο Σύλλογος «Ομόνοια» με σκοπό «τη διανοητική ανάπτυξη και μόρφωση του λαού, την προς αυτόν παροχή πάσης εφικτής βοηθείας και τον καλλωπισμό του χωριού». Στα πλαίσια των σκοπών αυτών δημιουργείται η υπάρχουσα Φιλαρμονική η σύμφωνα με το τροποποιημένο μεταπολεμικό καταστατικό έχει ως σκοπό «την ηθική και πνευματική μόρφωση των νέων, τη διδασκαλία και διαδοση της μουσικής και δραματικής τέχνης». Αφορμή για τη δημιουργία της είναι η αδυναμία των δυο Φιλαρμονικών της πόλης να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της κερκυραϊκής υπαίθρου. Η πρώτη της εμφάνιση πραγματοποιείται την Πρωτομαγιά του 1911.

Το Αναμνηστικό Λεύκωμα

Το 2009 η Φιλαρμονική εκδίδει για τον εορτασμό των 110 χρόνων από την ίδρυσή της έναν πολύτιμο ιστορικό λεύκωμα με την ιστορία της και πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Τα κείμενα επιμελείται ο φιλόλογος Σπύρος Παχής και το φωτογραφικό υλικό ο Γιώργος Περατινός, ενώ η έκδοση χρησιμοποιεί και αναδεικνύει το πολύτιμο αρχειακό υλικό της Φιλαρμονικής με την παρατήρηση του επιμελητή ότι: «Ο κατοπινός ερευνητής και μελετητής έχει πολλή δουλειά να κάνει ακόμα».

Στις 132 σελίδες του τόμου ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία «…να παρακολουθήσει νοερά το δύσκολο δρόμο ενός επαρχιακού μουσικού σωματείου από τη δημιουργία του και τα πρώτα βήματα μέχρι την ανάδειξη και την καταξίωσή του ως ενός από τους σπουδαιότερους παράγοντες μουσικής παιδείας στην Κέρκυρα. Κοινό χαρακτηριστικό όλης αυτής της ιστορίας είναι η αγνή, άδολη και ανιδιοτελής προσφορά δεκάδων ανθρώπων, ντόπιων και ξένων, να διατηρηθεί άσβεστη η πρώτη φλόγα προς όφελος της νεο λαίας του τόπου μας».

Το λεύκωμα, με πλήρη τίτλο «Φιλαρμονική Γαστουρίου  «Ομόνοια»/ έτος ιδρύσεως 1898/ 110 χρόνια προσφοράς στη μουσική παράδοση της Κέρκυρας» διαρθρώνεται σε πέντε κεφάλαια ως εξής:

Α. Το ιστορικό πλαίσιο (Προπολεμική περίοδος- Μεταπολεμική εποχή-Σύγχρονη εποχή)

Β Νικόλαος Κοντός (1896-1982)

Γ. Βασίλειος Κρητικός

Δ. Καλλιτεχνική δραστηριότητα της Φ.Γ.

Ε. Το σήμερα και το …αύριο!

Στις αρχές του 20ου αιώνα η Φιλαρμονική ακολουθεί μια γοργή ανάπτυξη και στα χρόνια της παρουσίας του Κάιζερ Γουλιέλμου τμήμα της τον υποδέχεται στην είσοδο του χωριύ. Στα 1906, με πολύ κόπο ο Σύλλογος αποκτά στέγη μετατρέποντας ένα ερειπωμένο οικοδόμημα σε σε «κοιτώνα μουσικής παιδείας, ελπίδα για κάθε νέο του χωριού και της ευρύτερης περιοχής για μια καλύτερη, αξιοπρεπή ζωή».

Τη Μ. Παρασκευή του 1912 συνοδεύει την περιφορά του επιταφίου στο χωριό, ενώ συμμετέχει και στη λιτανεία της Κυριακής των Βαϊων και έκτοτε η παρουσία του Μουσικού Σώματος είναι είναι διαρκής στα πολιτιστικά δρώμενα της περιοχής.

Παράλληλα ποτέ δε σταμάτησε ο Σύλλογος να εκτελεί το φιλανθρωπικό του έργο, όπως αυτό προσδιοριζόταν στο ιδρυτικό του καταστατικό. Στα πρώτα μεσοπολεμικά χρόνια κυριαρχεί η μουσική δραστηριότητα, ενώ δραστηριοποιείται και θεατρική ομάδα. Πολλά παιδιά της Μέσης βρίσκουν στη Φιλαρμονική ζεστασιά, ενδιαφέρον και κύρια δωρεάν μουσική παιδεία.
Κατά τον πόλεμο, η Φιλαρμονική δεν λειτουργεί και το υλικό της υφίσταται ζημίες. Αμέσως μετά και υπό δραματικές συνθήκες δραστηριοποιείται και πάλι, ενώ στα 1954 γίνεται κτιριακή προσθήκη η οποία ολοκληρώνεται μόλις στα 1960.
Στα κατοπινά χρόνια η Φιλαρμονική αναπτύσσεται, συμμετέχει σε πληθώρα εκδηλώσεων εντός και εκτός της Κέρκυρας και η παρουσία της στα πολιστιστικα δρώμενα είναι τακτική και σημαντική.

Το λεύκωμα αποτελεί ταυτόχρονα φόρο τιμής σε δύο ανθρώπους οι οποίοι άφησαν τα ίχνη τους στην ιστορία της Φιλαρμονικής Γαστουρίου: το Νικόλαο Κοντό στη διοίκηση και το Βασίλειο Κρητικό στην καλλιτεχνική της διεύθυνση. Παράλληλα όμως ο αναγνώστης θα δει πόσο όλοι οι Γαστουριώτες αγάπησαν τη δική τους Φιλαρμονική και βοήθησαν με κάθε τρόπο στη δημιουργία και την εξέλιξή της.

Γιώργος Ζούμπος

* * *