Από το 1356, επί Άνδηγαυών, στην Κέρκυρα υπήρξε “αυθε­ντική καί ρηγική κόρτη”, πού εκδίκαζε πολιτικές υποθέ­σεις. Σ’ αυτή συμμετείχαν κατ’ έθιμον καί χρηστοί πολίτες (probis viris), πού προσυπέγραψαν τις αποφάσεις. Με τά χρόνια παρέ­μεινε σάν συνήθεια στα χωριά σχεδόν μέχρι σήμερα. Για κάποια μικρή διαφορά πού δεν αξίζει προσφυγή στη δικαιοσύνη οι χω­ρικοί βρίσκουν έναν ηλικιωμένο καί έντιμο συγχωριανό καί ζητάνε τη γνώμη του. Αυτός τους τη λέει -συνήθως τη δέχονται- καί ή απόφαση βγαίνει κατά κρίσιν δικαίου ανδρός (boni viri).

Κατά την ενετική κυριαρχία ίσχυαν τέσσερα διαφορετικά δί­καια στα νησιά:

  • Τo τοπικό δίκαιον – secundum ritus et consuetudines civitatis Venetiarum.
  • Τo δίκαιον των Άσσιζών (θεσμοθεσία για τά φέουδα), πού από το 1470 ίσχυσε επίσημα καί στην Κέρκυρα.
  • Τα Statuta Veneta, κυρίως στον εμπορικό καί δικαιοπρακτικό τομέα.
  • Τό δίκαιον της Οleron. Εθιμική δικονομική εκλογή πού υιο­θετήθηκε από όλα τά ναυτικά κράτη καί αφορούσε στην πειθαρχία καί τις τιμωρίες των πληρωμάτων στα πλοία. Χρονολογείται από το 12ο αιώνα καί ίσχυσε έως το 17ο.

Τo δίκαιο πού ρύθμισε τις σχέσεις των Ιονίων ήταν συνήθως μια συλλογή από επαρχιακά νομοθετήματα πού τά έδημιούργησαν οι ανάγκες, οι περιστάσεις ή τά συμφέροντα καί πού συχνά είχαν επικρατήσει σάν έθιμα ή είχαν περιβληθεί τον τύπο καί την ισχύ άγραφων νόμων (Lex non scripta).Τά έξέδιδαν οι εκάστοτε κυβερνήσεις, οι Προβλεπτές ή οι Σύνδικοι.

Τά Statuta Veneta στον πρόλογο περιλαμβάνουν κανόνες δι­καίου, στο υπόλοιπο μέρος σκόρπιες διατάξεις. Γενικά ήταν ένας άμορφος σωρός ύλης, φυσικά οχι πάντα επαρκής. Όμως ή νομο-μάθεια των Ενετών ήταν τόσο μεγάλη, είχε τέτοια ευρύτητα, πού ποτέ δεν υπήρξε πρόβλημα στην απονομή της δικαιοσύνης.

Ή Βενετσιάνικη νομοθεσία δεν στηριζόταν στο Ρωμαϊκό δί­καιο. Τo Ρωμαϊκό δίκαιο δεν είχε δικαστική, αλλά μόνο διδα­κτική ισχύ καί αυτό είναι άλλο ένα δείγμα ανεξαρτησίας καί αυτονομίας της Γαληνότατης.

Τά Statuta Veneta ήταν περίπου μια κωδικοποίηση δουκικών έγγραφων. Τo 1242 ό Δόγης Τiepolo κωδικοποιεί τά “novissima & statuta Veneta . Τo 1477 δημοσιεύεται τo νέο statuto, πού θά αποτελέσει τή νομοθεσία των Ιόνιων νησιών ως το 1841, όταν οι Άγγλοι θα θεσπίσουν τον Ιόνιο Κώδικα, πού είναι πιστή αντι­γραφή περίπου του Code Napoleon (code civil). Τήν εποχή πού σε κανένα μέρος του κόσμου δεν υπήρχε κωδικοποίηση νόμων οι ενετικές κτήσεις των Ιονίων νησιών είχαν έναν κώδικα πού, αν καί ατελής, ήταν πιο σύγχρονος από το Ρωμαϊκό Δίκαιο.

Τά κυριότερα δικαστήρια κάτω από τη Βενετσιάνικη κυριαρ­χία, πού οι δίκες καί οι συνεδριάσεις τους γίνονταν πάντα “α porta aperta” (ήνεωγμένων τών θυρών) ήταν:
α) Τo Foro pretorio ή τοΰ ρεγγιμέντου, πού έκρινε εγκλημα­τικές (ποινικές) καί αστικές υποθέσεις,
β) Τo Foro primario -εφετείο- στο όποιο δίκαζεo Proveditor General , o Γενικός Προβλεπτής. Καί αύτού οι αποφάσεις έφεσιβάλλοντο στα δικαστήρια της Βενετίας στην Quarantia Criminale για τα εγκλήματα καί στο άστυδικεΐον (civile) για τις αστικές υποθέσεις, καί
γ) Τo έπαρχιακό δικαστήριο Foro prefetizio, πού απαρτιζό­ταν από τον Βάϊλο καί τους παρέδρους του.
Ή Βενετία δεν ψήφιζε ποτέ καινούργιους νόμους για τους υποτελείς της, αλλά δίκαζε πάντα με τους ίδιους νόμους πού ίσχυαν στη Μητρόπολη. Επεδίωξε πάντα να τους προστατεύσει από κάθε κίνδυνο, να εγγυηθεί -όσο μπορούσε στα σκοτεινά αυτά χρόνια- μια ζωή στο λαό χωρίς πολλή καταπίεση. “Pane in piazza e giustizia in palazzo” “Ψωμί στην αγορά καί δικαιοσύ­νη στο παλάτι” ήταν γι’ αυτήν νόμος υπέρτατος. Άλλο, αν καμ­μία φορά -όταν ή ίδια έκρινε- άλλαζε τούτον τον “υπέρτατο νό­μο” καί τόν έκανε “pane e baston” – άρτο καί ράβδο.

 
Απόσπασμα από : ΚΕΡΚΥΡΑ, μιά ματιά μέσα στον χρόνο,1204-1864 .Νινέττα Λάσκαρι, εκδόσεις Τοπίο

 

* * *

Διαβάστε επίσης...