Μια αρκετά δημιουργική περίοδος για την τέχνη στην Κέρκυρα είναι αυτή του 17ου και του 18ου αιώνα. Η ειρηνική περίοδος που ακολουθεί μετά το 1571, όταν αποκρούεται η πολιορκία των Τούρκων, έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη μεταξύ των άλλων και των τεχνών στο νησί. Με τον καθοριστικό ρόλο της ενετικής κυριαρχίας, οι κατευθύνσεις που επικρατούν σχετίζονται περισσότερο με την δυτική τέχνη παρά με τα βυζαντινά πρότυπα.
Η ανοχή από τους Ενετούς της ορθόδοξης πίστης και η οικονομική ανάπτυξη δημιουργούν τις προϋποθέσεις για να κατασκευαστούν και να εικονογραφηθούν αυτή την εποχή πολλοί ναοί. Αυτήν ακριβώς την εποχή παρατηρείται και η σταδιακή απομάκρυνση από τα εικονογραφικά πρότυπα της βυζαντινής τέχνης και η ενσωμάτωση τύπων από την ιταλική, και ειδικότερα την βενετσιάνικη, τέχνη της Αναγέννησης και του Μπαρόκ.
Την περίοδο αυτή, από τις αρχές του 17ου αιώνα, δημιουργούνται μερικά σημαντικά εικονογραφικά σύνολα, στον Άγιο Σπυρίδωνα, στο ναό του Παντοκράτορα στο Καμπιέλο, στο ναό του Αγίου Αθανασίου στην Κάτω Κορακιάνα, στο ναό του Αγίου Βλασίου στην Καμάρα. Επτανήσιοι και Κρητικοί ζωγράφοι, που έχουν καταφύγει στην Κέρκυρα μετά την άλωση της Κρήτης, δίνουν σημαντικό σε ποσότητα και ποιότητα έργο. Οι Κρητικοί, ο Μιχαήλ Δαμασκηνός, ο Γεώργιος Κλόντζας, ο Εμμανουήλ Λαμπάρδος, ο Εμμανουήλ Τζαφουρνάρης, ο Εμμανουήλ Τζάνες Μπουνιαλής, ο Θεόδωρος Πουλάκης ασκούν επιρροές σε μεγάλο βαθμό στους ντόπιους καλλιτέχνες με αποτέλεσμα κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα να συναντούμε πολλούς επώνυμους κερκυραίους καλλιτέχνες που δραστηριοποιούνται με εντατικούς ρυθμούς στην δημιουργία φορητών εικόνων.
Ίσως η σημαντικότερη προσπάθεια της περιόδου είναι η εικονογράφηση της Ουρανίας του Αγίου Σπυρίδωνα από τον Παναγιώτη Δοξαρά το 1727, στην οποία συγκεφαλαιώνονται όλες οι νέες κατευθύνσεις που έρχονται να επιβληθούν στον χώρο της Κέρκυρας. Αυτές θα διαφανούν και λίγο αργότερα με τα θέματα της εικονογράφησης της Ουρανίας της Παναγίας των Ξένων από τον Νικόλαο Κουτούζη και ακόμη από την Ουρανία του Αγίου Ελευθερίου του Σπυρίδωνα Σπεράντζα. Αυτήν την ίδια περίοδο φαίνεται ότι είναι οριστικός ο απογαλακτισμός της εγχώριας τέχνης από την βυζαντινή τέχνη και η ενσωμάτωση των τύπων του μπαρόκ.
Μαθητές των κρητικών ζωγράφων είναι οι περισσότεροι κερκυραίοι ζωγράφοι της εποχής, οι οποίοι δίνουν ένα πλήθος εικόνων στους ναούς των νησιών. Από τους πιο σημαντικούς και παραγωγικούς ο Γεώργιος Χρυσολωράς, κωνσταντινουπολίτης στην καταγωγή, που δίνει μερικά από τα πλέον χαρακτηριστικά έργα του στο ναό του Δημοτικού νεκροταφείου Κέρκυρας. Κοντά στον Χρυσολωρά αξίζει να αναφερθούν και άλλοι κερκυραίοι ζωγράφοι, όπως ο Σπυρίδων Σπεράντζας και ο Φραντζέσκος Δημησιάνος με αξιοπρόσεκτο έργο τόσο σε ναούς της πόλης όσο και της υπαίθρου της Κέρκυρας.
Εκτός όμως από την ζωγραφική που προορίζεται για λατρευτικούς χώρους, κατά τον 18ο αιώνα εμφανείς είναι και οι επιδόσεις των κερκυραίων ζωγράφων σε άλλες θεματογραφικές περιοχές, με κυριότερη απ’ αυτές την προσωπογραφία. Παρόλο που ένα μεγάλο μέρος αυτών των έργων είναι ανυπόγραφα, ωστόσο είναι χαρακτηριστική η ενσωμάτωση σ’ αυτά τύπων της δυτικής ζωγραφικής. Προσωπογραφίες κληρικών και προσωπογραφίες προσωπικοτήτων της Κέρκυρας καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της ομάδας αυτής. Γενικό χαρακτηριστικό όλων η χρησιμοποίηση τύπων του μπαρόκ και της βενετσιάνικης ζωγραφικής, με τη χρησιμοποίηση πλούσιων χρωμάτων. Άρτια στην τεχνική τα έργα αυτά δίνουν και τις κατευθύνσεις της κερκυραϊκής κοσμικής ζωγραφικής μέσα στο γενικότερο πλαίσιο της επτανησιακής, με την προτίμηση και την έμφαση στις ρεαλιστικές διατυπώσεις.
Δρ. Αθανάσιος Χρήστου
πηγή : Πινακοθήκη Δήμου Κερκυραίων http://www.artcorfu.com/el/
* * *
Leave A Comment