Μέχρι το 1980 για τα Κατοχικά γεγονότα στην Κέρκυρα, στην τοπική βιβλιογραφία κυριαρχούν δύο βιβλία: το «Αρχείο» του μητροπολίτη Κέρκυρας Μεθόδιου Κοντοστάνου και τα «Χρόνια πολέμου και κατοχής» του Κ. Δαφνή στο οποίο « …η εξιστόρησις των διαφόρων φάσεων, από τις οποίες πέρασε το εαμικό κίνημα της Κέρκυρας, θα στηριχθη, κατ΄ άνάγκην, στα στοιχεία που παρέχονται από την εθνικόφρονα πλευρά της κινήσεως».
Στις μετεμφυλιακές συνθήκες και μετά στην περίοδο της φασιστικής Εφταετίας δεν υπάρχουν (και δεν μπορούσαν να υπάρξουν) αμφισβητήσεις των εκφραζομένων απόψεων με κανέναν τρόπο. Στα τέλη της δεκαετίας 1980-1990 ανοίγει μια συζήτηση για την Αντίσταση μέσα από τις στήλες της «Ενημέρωσης» και στα 1992 κυκλοφορεί το βιβλίο του Βασίλη Άνθη «Ένα ταξίδι μια ζωή» το οποίο μας δίνει πλέον στοιχεία που έλειπαν (τουλάχιστον για την περίοδο μετά το Σεπτέμβρη του 1943) και τα οποία «δεν ήταν δυνατόν να αποτελέσουν ιστορικό υλικό» κατά τον συγγραφέα του βιβλίου «Χρόνια Πολέμου και Κατοχής». Επισημαίνουμε ότι ο Β. Άνθης είναι από το Σεπτέμβρη του 1943 γραμματέας της Κομμουνιστικής Οργάνωσης Κέρκυρας (Κ.Ο.Κ.) και συμμετέχει στη νομαρχιακή επιτροπή του Ε.Α.Μ.

Προς το τέλος της Κατοχής

Στις αρχές Οχτώβρη του 1944 η κατάσταση στα ευρωπαϊκά πολεμικά μέτωπα διαμορφώνεται ως εξής: Οι Αμερικάνοι έχουν αρχίσει την επίθεση στον τομέα της Αιξ Λα Σαπέλ και έχουν διασπάσει τη γραμμή Ζϊγκφριντ. Ο Κόκκινος Στρατός έχει καταλάβει τη Ρίγα και τη Λετονία, ενώ έχει εισβάλει στην Ουγγαρία. Τις ίδιες μέρες στη Μόσχα γίνεται σύσκεψη στην οποία συμμετέχουν οι: Στάλιν, Τσώρτσιλ και Ήντεν με θέμα τα ζητήματα της Πολωνίας και τη Γιουγκοσλαβίας.
Στην Ελλάδα, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας είναι ήδη ελεύθερο υπό τον έλεγχο του Ε.Α.Μ. – Ε.Λ.Α.Σ., οι συγκρούσεις με τους Γερμανούς που υποχωρούν είναι συνεχείς
Η Κέρκυρα, μετά τη συμφωνία της Καζέρτας, βρίσκεται στην περιοχή ευθύνης του Ε.Δ.Ε.Σ., στο νησί υπάρχει δύναμη του Ε.Δ.Ε.Σ. και σημαντικότατη και δραστήρια δύναμη του εφεδρικού Ε.Λ.Α.Σ.

Απειλή για τις λιμενικές εγκαταστάσεις και την Ηλεκτρική

Ενώ πλησίαζε ο καιρός της αναχώρησής τους, οι Γερμανοί (που έχουν μείνει μόλις 50 άτομα) είχαν υπονομεύσει το εργοστάσιο της Ηλεκτρικής στην Κοντραφόσσα, την προβλήτα του Λιμεναρχείου, τα κρηπιδώματα του λιμανιού, την αποβάθρα του Αγίου Νικολάου και όλο το μήκος της Αρσενίου.
Τη νύχτα της 8ης Οχτώβρη 1944, παρά το ότι δεν υπήρχε σύμφωνη γνώμη από τη Νομαρχιακή Επιτροπή του Ε.Α.Μ., η Κ.Ο.Κ. φρόντισε για το κόψιμο των καλωδιώσεων των υπονομεύσεων και έσωσε από την καταστροφή το μεγαλύτερο μέρος του λιμανιού και το εργοστάσιο της Ηλεκτρικής.
Οι απαραίτητες επαφές με γερμανούς στρατιώτες είχαν γίνει με ευθύνη του Χρήστου Βουνιώτη, Καπετάνιου του Ε.Λ.Α.Σ.ο οποίος και ήταν υπεύθυνος για την οργάνωση της επιχείρησης.
Το κόψιμο των συνδέσεων έγινε από στρατιώτες της Βέρμαχτ (οι δύο ήταν Πολωνοί) οι οποίοι αχρήστεψαν όλο το μήκος των υπονομεύσεων της ζώνης του λιμανιού, αλλά τους εντόπισαν οι γκεσταπίτες όταν κόντευαν να τελειώσουν, κοντά στο Μαντούκι. Σκότωσαν τους δύο επι τόπου και τον τρίτο τον κυνήγησαν μέχρι το Κεφαλομάντουκο, όπου και τον εκτέλεσαν.

«Αν είχαν τελειώσει λίγο πρωτύτερα»

Σημειώνει μεταξύ άλλων ο Βασίλης Άνθης για τους τρεις στρατιώτες που γλύτωσαν το λιμάνι:
«Αν είχαν τελειώσει λίγο πρωτύτερα, πριν να δουν οι γκεσταπίτες ότι δεν λειτουργούν οι πυροδοτήσεις τους και να ανακαλύψουν το σαμποτάζ, ή αν είχαν παρατήσει το έργο ατέλειωτο, θα γλύτωναν. Θα τους φυγαδεύαμε όπως κάναμε με τόσου άλλους και μάλιστα χωρίς “αντιπαροχή”. Αλλά θέλησαν να ολοκληρώσουν το σαμποτάζ σαν να επρόκειτο για τη σωτηρία της δικής τους πόλης.
Μαζί μ΄ αυτούς στην επιχείρηση πήραν μέρος και οι δικοί μας Κώστας Αγιώτης, Περικλής Ραράκος και αντάρτες της διμοιρίας του μόνιμου Ε.Λ.Α.Σ., καθώς και άλλοι που δεν θυμάμαι τα ονόματά τους».

Στην Ηλεκτρική

Στην Ηλεκτρική η κατάσταση εξελίχτηκε καλύτερα, καθώς αχρηστεύτηκαν οι υπονομεύσεις, τους στρατιώτες παρέλαβαν μέλη της Κ.Ο.Κ. και τους έκρυψαν.
Σημειώνει πάλι ο Βασίλης Άνθης:
«Οι άλλοι, του εργοστασίου ηλεκτροπαραγωγής, ήταν δύο και ήταν Γερμανοί όπως βεβαιώνει ο Σπύρος Μαραμπός, συνταξιούχος της Δ.Ε.Η. σήμερα, που δούλευε τότε στη Ηλεκτρική και ήταν στην τριάδα του Σπύρου Μπεράτη που πήρε μέρος στην επιχείρηση. Ανήκαν στη μονάδα 999 που αποτελούνταν απόαντιφασίστες πρώην φυλακισμένους που τους επιστράτευσαν και τους χρησιμοποιούσαν σε βοηθητικές υπηρεσίες στα μετόπισθεν. Τους έκρυψαν στα γραφεία της Ηλεκτρικής στη γωνία Καλντελάκουες και Πλατείας και ο Ε.Λ.Α.Σ. τους παρέδωσε στη συμμαχική Στρατιωτική Αποστολή όταν αυτή έφτασε στην Κέρκυρα. Ο ένας από αυτούς ζούσε τελευταία στο Ανατολικό Βερολίνο, κι όταν το 1984 είδε στις εφημερίδες ότι ο Δήμαρχος της Κέρκυρας βρισκόταν εκεί σε επίσημη επίσκεψη πήγε και τον βρήκε και του διηγήθηκε σε μαγνητοταινία την ιστορία».
Την επόμενη μέρα οι Γερμανοί πρόλαβαν, πριν αναχωρήσουν οριστικά, να ξανασυνδέσουν μέρος των υπονομεύσεων και να ανατινάξουν ότι μπόρεσαν, δηλαδή μέρος του λιμανιού, αποθήκες καυσίμων και τροφίμων. Και αυτό παρά την προσπάθεια της Κ.Ο.Κ. να κινητοποιηθεί η Στρατιωτική Διοίκηση Κέρκυρας, η Αστυνομία, η Χωροφυλακή, η νομαρχιακή του Ε.Α.Μ. και η οργάνωση του Ε.Δ.Ε.Σ.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
1) Άνθης Βασίλης, Ένα ταξίδι μια ζωή, Κορόντζης, Αθήνα, 1993
2) Δαφνής Κώστας, Χρόνια Πολέμου και Κατοχής, «Κερκυραϊκά Χρονικά», Τόμος ΧΙΙ, Κέρκυρα, 1966

Γιώργος Ζούμπος
http://bibliokerkyra.blogspot.it/

όπως δημοσιεύτηκε στην εφημ. «ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ», 01/11/2012

 

* * *

Διαβάστε επίσης...