Ένα κοσμογυρισμένο Armstrong στις επάλξεις της Κερκυρας

Πρίν λίγα χρόνια ο Ιταλός μηχανικός Giovanni Leone, σε συνεργασία με τον Gianfranco Orlandini και υπό την αιγίδα της διευθύντριας της 21ης Εφορείας Βυζαντινών και Νεώτερων Μνημείων κ. Τένιας Ρηγάκου, ανέλαβε αφιλοκερδώς την επισκευή, αναπαλαίωση και συντήρηση των παρατημένων από αιώνες κανονιών που βρίσκονται στο Παλαιό Φρούριο. Από τα 44 πυροβόλα που βρίσκονταν στον εκεί χώρο, κατόρθωσε ήδη να επισκευάσει και να αποκαταστήσει 8 από αυτά. Πρόκειται για ένα αγγλικό πυροβόλο των 24 λιβρών και τέσσερα γαλλικά των 4 λιβρών.

Το παρακάτω άρθρο αποτελεί περιγραφή του επισκευασμένου αγγλικού πυροβόλου Armstrong.

αρχική κατάσταση

Περιγραφή

Αγγλικό κανόνι από χυτοσίδηρο, 24 λιβρών

Έτος τήξης: 1774
Μήκος κάννης: 291,5 εκ. (9,5 πόδια)
Ολικό μήκος: 325 εκ.
Βάρος: 2640 κιλά
Διαμέτρημα: 148 mm
Βεληνεκές: 2340 μέτρα

Μοντέλο: Armstrong (Armstrong Pattern), με κάννη χωρισμένη σε τρία ανόμοια τμήματα, οριοθετημένα από δύο δακτυλίους μπροστά και πίσω από τον άξονα περιστροφής.
Στο πυγαίο βρίσκεται η οπή για την εισαγωγή του φιτιλιού ενώ σε μια πλευρά βρίσκονται τρύπες για την στερέωση του μηχανισμού ανάφλεξης “gun lock”.
Στα δεξιά του πυγαίου μπορούμε να παρατηρήσουμε μια σειρά χαρακιών και αριθμών, απαραίτητων για τον υπολογισμό της ανύψωσης του κανονιού.

Στην δεξιό τμήμα του άξονα περιστροφής υπάρχει ένα Β, σήμα του χυτηρίου Bersham. Η κάννη δημιουργήθηκε διαμέσου οριζόντιας διάτρησης ατόφιου σιδήρου, πρωτοποριακή τεχνική που εφαρμόστηκε στην Αγγλία για πρώτη φορά από τα προαναφερθέντα χυτήρια Bersham του John Wilkinson, στην Βόρεια Ουαλία. Η μέθοδος κατασκευής βασισμένη σε καλούπι είχε εγκαταλειφθεί από το 1773. Με την καινούργια τεχνική αυξήθηκε σημαντικά η εμβέλεια και η ακρίβεια της βολής.

Ιστορία του κανονιού

Το κανόνι κατασκευάστηκε από την εταιρεία Bersham το 1774, στα πλαίσια μιας παραγγελίας μιας σειράς κανονιών και εγκαταστάθηκε στο πολεμικό πλοίο τρίτης τάξης HMS St. Albans, το οποίο ήταν οπλισμένο με 64 κανόνια. Το πλοίο είχε καθελκυστεί το 1764 και πήρε μέρος από το 1777 στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας της Αμερικής. Ήταν μέλος του στόλου που κατέλαβε την S. Lucia και νίκησε τον γαλλικό στόλο στις ναυμαχίες του St. Kitts και του the Saintes Passage, στην Καραϊβική. Στην τελευταία μάχη του πολέμου αιχμαλώτισε την γαλλική φρεγάτα Concorde (1783), η οποία ήταν οπλισμένη με 44 κανόνια. Το 1793 έλαβε μέρος στον αποκλεισμό της Τουλώνης, ενώ τον επόμενο χρόνο χρησιμοποιήθηκε σαν πλοίο συνοδείας νηοπομπής προς την Καραϊβική, όπου και παρέμεινε δύο χρόνια. Στην συνέχεια έπλευσε προς την Βόρεια Αμερική και παρέμεινε εκεί μέχρι το τέλος του πολέμου (1801). Κατά το τέλος της υπηρεσιακής του ζωής μεταβλήθηκε σε πλωτή πυροβολαρχία και χρησιμοποιήθηκε πρώτα στην Αγγλία και κατόπιν στο Κάντιθ της Ισπανίας. Το 1814 παροπλίστηκε.

O οπλισμός του HMS St. Albans μεταφέρθηκε για έλεγχο και συντήρηση στο οπλοστάσιο του Woolwich. Εκεί προστέθηκε στα κανόνια το σύστημα ανάφλεξης “gun lock” και έγιναν δοκιμές βολής. Το επιτυχημένο τεστ βολής βεβαιώθηκε με το χάραγμα ενός δεύτερου βέλους στο σωλήνα του κανονιού.
Οι Άγγλοι είχαν σαν κανόνα να εφοδιάζουν πρώτα τον στόλο τους με την πιο προηγμένη τεχνολογία ενώ ο «ξεπερασμένος» οπλισμός επάνδρωνε τις χερσαίες αμυντικές θέσεις. Έτσι, όταν το 1814 έγιναν κύριοι των Επτανήσων, όπλισαν τα τοπικά φρούρια με πυροβολικό από τα συντηρημένα αποθέματα του οπλοστασίου του Woolwich.

Διακριτικά

Ξεκινώντας από το πυγαίο και προχωρώντας προς το στόμιο, διακρίνεται ο κωδικός CWT (centum weight), ο οποίος χαράκτηκε από το χυτήριο μετά την διάτρηση της κάννης. Ο κωδικός αποτελείται από τρεις αριθμούς, μονάδες μέτρησης μάζας

Ο πρώτος ονομάζεται “hundredweight” και αντιστοιχεί σε 112 λίβρες∙
ο δεύτερος ονομάζεται “quarters” και αντιστοιχεί σε 28 λίβρες∙
ο τρίτος ονομάζεται “pound” και αντιστοιχεί σε 1 λίβρα.
Επομένως για να μετατρέψουμε αυτό τον κωδικό σε βάρος/λίβρες υπολογίζουμε ως εξής:
51 Χ 112 = 5.712
3 X 28 = 84
20 X 1 = 20
Σύνολο: 5.816 λίβρες = 2.640 κιλά.

Η παρουσία δύο βελών βεβαιώνει τις δύο δοκιμές στις οποίες υποβλήθηκε το πυροβόλο:

– Το πρώτο βέλος (χαραγμένο από το χυτήριο) δηλώνει την έγκριση, κατόπιν δοκιμής, αμέσως μετά την κατασκευή του, από το “Board of Ordnance”, τότε κυβερνητική αρχή εξοπλισμού του στόλου.

– Το δεύτερο βέλος (χαραγμένο από το οπλοστάσιο του Woolwich) δηλώνει την δεύτερη έγκριση, μετά την συντήρηση που του έγινε στο οπλοστάσιο.

Πάνω στο σώμα του κανονιού εξέχει το μονόγραμμα GR3 του βασιλιά Γεώργιου Γ΄ (King George III).

Κοντά στο μονόγραμμα υπάρχει ο αριθμός σειράς 29.
Πάνω από το μονόγραμμα υπάρχει ο αριθμός 13´4, αμφίβολης ερμηνείας, ίσως να πρόκειται για το βάρος της πυρίτιδας που χρησιμοποιήθηκε για την δεύτερη δοκιμή του όπλου.
Στο δεξιό τμήμα του άξονα περιστροφής υπάρχει ένα Β, σήμα του χυτηρίου Bersham.
Στο αριστερό τμήμα του άξονα περιστροφής υπάρχει η επιγραφή SOLID BORD (solid bored), η οποία βεβαιώνει την πρωτοποριακή για την εποχή τεχνική της οριζόντιας διάτρησης του ατόφιου σιδήρου.

Κιλλίβαντας

Ο ναυτικός κιλλίβαντας (σε χρήση στην παράκτια άμυνα) κατασκευάστηκε σύμφωνα με τα σχέδια και τις μετρήσεις που ήταν σε χρήση για τα κανόνια των 24 λιβρών από το 1748 και μετέπειτα, σύμφωνα με τους κατασκευαστικούς κανόνες του John Muller (Professor of Artillery and Preceptor of Engineering &c. to his Royal Highness the Duke of Gloucester), σε ισχύ κατά την περίοδο 1756-1780.