Η Δημόσια Βιβλιοθήκη Κέρκυρας είναι η αρχαιότερη Δημόσια Βιβλιοθήκη στην Ελλάδα. Βιβλιοθήκες στην Κέρκυρα υπήρχαν τουλάχιστον από τα τέλη του 17ου αιώνα, στην ιερογραμματεία του Μεγάλου Πρωτοπαπά των Ορθοδόξων, στη Λατινική Αρχιεπισκοπή και σε μονές όπως η Παναγία στην Παλαιοκαστρίτσα, η Παναγία η Πλατυτέρα, η Ζωοδόχος Πηγή στους Καστελάνους Μέσης (δωρεά του Ιππότη Μαρίνου Πρόσπερου στα 1694), η Αγία Αικατερίνη στην πόλη, ο Άγιος Φραγκίσκος, η Παναγία της Τενέδου και η Αγία Ιουστίνη στη Γαρίτσα.
Τον αρχικό πυρήνα της Δημόσιας Βιβλιοθήκης αποτέλεσε η δωρεά του βιβλιόφιλου Κανονικού Ιάκωβου Φραγκίσκου Σαβέριου Κανάλ, τοποτηρητή για πολλά χρόνια του Λατίνου Μητροπολίτη στην Κέρκυρα, ο οποίος πεθαίνοντας στα 1758, χάρισε στην Κερκυραϊκή Κοινότητα την πλούσια σε ποιότητα και ποσότητα βιβλιοθήκη του, που διατηρούσε στην καθολική μονή της Αγίας Ιουστίνης (Santa Giustina) στη Γαρίτσα. Επιπλέον κατέθεσε διακόσια χρυσά τσεκίνια στο Ενεχυροδανειστήριο επ΄ ονόματι των Συνδίκων της πόλης ώστε με τους τόκους να γίνεται η συντήρηση, η φύλαξη και ο εμπλουτισμός των βιβλίων της με νέους τόμους.
Από τη μονή της Αγίας Ιουστίνης, για πρακτικούς λόγους, μεταφέρθηκε στην πόλη στη μονή της Τενέδου. Όταν επί Γάλλων Δημοκρατικών καταργήθηκαν οι μονές, τα βιβλία από πολλές μονές συγκεντρώθηκαν στη μονή Τενέδου, όπου στις 28 Ιουλίου 1798 εγκαινιάστηκε η Δημόσια Βιβλιοθήκη Κέρκυρας από τον Comeyra. Η Βιβλιοθήκη τέθηκε υπό την άμεση επίβλεψη και φροντίδα του Έλληνα γιατρού Αντώνιου Μαρούλη και βιβλιοθηκάριος ορίστηκε ο νεαρός Ιωάννης Μαρμαράς. Ονομάστηκε Εθνική Βιβλιοθήκη Νομού Κερκύρας και συμπληρώθηκε με τα βιβλία από τις μονές της Ευαγγελιστρίας (Annunziata) και του Αγίου Φραγκίσκου, φθάνοντας έτσι τους 4.000 τόμους.
Ατυχώς στις 20 Νοεμβρίου 1798 ο βιβλιοθηκάριος Ι. Μαρμαράς αντικαταστάθηκε από τον νεαρό Ιακωβίνο Gaetano Rusconi από την Πάδοβα, που είχε ακολουθήσει τους Γάλλους στην Κέρκυρα. Αυτός ‘καθάρισε’ τη βιβλιοθήκη από τα κατά την κρίση του επιζήμια για την επανάσταση βιβλία, είτε καταστρέφοντάς τα είτε πουλώντας τα, μειώνοντας έτσι τους 4.000 τόμους, που είχαν καταλογογραφηθεί, σε 1605.
Επί Επτανήσου Πολιτείας η Δημόσια Βιβλιοθήκη Κέρκυρας οργανώθηκε με εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας και εμπλουτίστηκε με αγορές και δωρεές, φθάνοντας τους 7.000 τόμους. Τότε κανονίστηκε και η Σφραγίδα της Βιβλιοθήκης, που πήρε σαν έμβλημα την Απήδαλο Κερκυραϊκή Τριήρη και ολόγυρά της τις λέξεις: Bibliotheca Publica Corcyrese. Τα χρόνια αυτά βιβλιοθηκάριος ήταν ο νεαρός λόγιος Ανδρέας Μουστοξύδης, διακεκριμένος στα Γράμματα και την Αρχαιολογία.
Τον Μάιο του 1808 στη Βιβλιοθήκη Κέρκυρας ενσωματώθηκε η πλούσια βιβλιοθήκη του Ανδρέα Καλογερά, αποτελούμενη από 1675 τόμους με έργα Λατίνων Ποιητών και Λογογράφων.
Έτσι εμπλουτισμένη προσαρτήθηκε στην Ιόνιο Ακαδημία και βοήθησε πολύ στη λειτουργία της. Ο Γκίλφορδ την εμπλούτισε ακόμη περισσότερο με 25.000 τόμους και προκάλεσε και άλλες δωρεές (Ζωσιμάδων, Γ. Μοντσενίγου, Α. Πολυλά, Μ. Πιέρρη, Ν. Ζαμπέλη) και αγορές, φθάνοντας ακόμη στο σημείο να παραχωρήσει και την προσωπική του συλλογή χειρογράφων.
Την εποχή αυτή στην Κέρκυρα δημιουργείται η Βιβλιοθήκη της Ιονίου Γερουσίας, με πολιτικά βιβλία, η Βιβλιοθήκη του Υπέρτατου Συμβουλίου της Δικαιοσύνης, με νομικά βιβλία και η Βιβλιοθήκη της Ιονίου Βουλής, που κατείχε και μια αξιόλογη ορυκτολογική συλλογή, δώρο του Ι. Καποδίστρια, που καταστράφηκε από τους Γερμανικούς βομβαρδισμούς του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου. Ακολουθώντας το Πανεπιστήμιο η Δημόσια Βιβλιοθήκη Κέρκυρας μετεγκαταστάθηκε στο κτίριο της Ιονίου Ακαδημίας στην Πάνω Πλατεία και ο εμπλουτισμός της συνεχίστηκε. Την εποχή εκείνη αριθμούσε 30.000 τίτλους, πολλοί εκ των οποίων ήταν σπανιότατοι. Σ΄ αυτό το κτίριο παρέμεινε και μετά την κατάργηση του Πανεπιστημίου, το 1865, ως ‘Δημόσια Βιβλιοθήκη’ έως την Τρίτη 14 Σεπτεμβρίου 1943, που η θαυμάσια αυτή βιβλιοθήκη αποτεφρώθηκε από τις Γερμανικές εμπρηστικές βόμβες. Μετά τον πόλεμο επανασυστάθηκε και εμπλουτίστηκε με νέες αγορές και δωρεές. Σήμερα στεγάζεται στους Αγγλικούς Στρατώνες του Παλαιού Φρουρίου και λειτουργεί ως δανειστική αλλά ο χώρος της χρησιμοποιείται και ως αναγνωστήριο για τη μελέτη εκδόσεων, τευχών και περιοδικών, που λόγο παλαιότητας δε δανείζονται. Η Βιβλιοθήκη διοργανώνει εκθέσεις βιβλίων και συνέδρια, διαθέτει δε περί τα 75.000 έντυπα. Σημαντική δραστηριότητα αναπτύσσει η Βιβλιοθήκη στον τομέα της διάδοσης του βιβλίου, ειδικά μεταξύ των νέων.
πηγή : Δήμος Κερκυραίων
* * *
Leave A Comment