Η πρώτη αρχειακή συλλογή των Αρχείων της Κέρκυρας συγκροτήθηκε το 1443 όταν η Κερκυραϊκή Κοινότητα (τοπική κερκυραϊκή διοίκηση) διατύπωσε προς τη βενετική Σύγκλητο με την πρεσβεία του 1443 το αίτημα της συγκέντρωσης, σε δημόσιο φυλασσόμενο χώρο, των εγγράφων που αφορούσαν τη διαχείριση της τοπικής διοίκησης (όπως προνόμια που είχαν παραχωρηθεί από την Ανδηγαυική περίοδο και την ως τότε βενετική προς τους κατοίκους της Κέρκυρας, αποφάσεις της βενετικής διοίκησης κεντρικής και τοπικής, αποφάσεις της κερκυραϊκής τοπικής διοίκησης). Το αίτημα ικανοποιήθηκε και η πρώτη αρχειακή συλλογή τοποθετήθηκε σε ξύλινο κιβώτιο στη Γραμματεία του Βαΐλου και κλειδώθηκε με δύο κλειδιά, εκ των οποίων το ένα κρατούσε ο Βάιλος (εκπρόσωπος της πολιτικής τοπικής βενετικής ηγεσίας) και το άλλο οι Σύνδικοι της πόλης (εκπρόσωποι του Συμβουλίου της Κερκυραϊκής κοινότητας). Η συγκεκριμένη συλλογή αποτελεί το διοικητικό πρόδρομο της μετέπειτα αρχειακής υπηρεσίας.
Με απόφαση της βενετικής Συγκλήτου (10 Νοεμβρίου 1505) που αφορούσε την αναδιοργάνωση των βενετικών καγγελαριών ορίστηκε ο Αντώνιος Γαζέλος “Συντηρητής και τακτοποιητής απάντων των εν τη Καγκελαρία του Βαΐλου βιβλίων, επί των διαφόρων κατά καιρών διοικήσεων, δια τας εν καλώ χάρτη αντιγραφάς των προσταγμάτων και δουκικών γραμμάτων και άλλων διατάξεων στελλομένων εις Κέρκυραν εις τους μετέπειτα χρόνους“. Με την απόφαση αυτή ξεκίνησε η αρχειακή διεργασία στην Κέρκυρα, καταρχάς στην καγγελαρία του Βαΐλου και μερικές δεκαετίες αργότερα, δηλαδή το 1558 στην καγκελαρία της Κοινότητας, με τη θεσμοθέτηση του αξιώματος του Γραμματέα, ο οποίος επιφορτίστηκε “να κρατή και φυλάττη τα προνόμια, τας πρεσβείας, τας διαταγάς και παν άλλο όπερ υπάρχει της Κοινότητος, ή να μη εξακολουθώσιν από τούδε εις το εξής και κατά το παρελθόν ακολουθήσασαι μεγάλαι αταξίαι“. Με την ίδια διαταγή δόθηκαν στον Δήμο Κουαρτάνο του ποτέ Νικολάου σαφείς οδηγίες για την καταγραφή και την ταξινόμηση των εγγράφων και καταστίχων της Κοινότητας, που πρώτος διορίζεται στο αξίωμα του Γραμματέως της Κοινότητας.
Ενετοκρατία - βιβλιοδεσία, 1605-1608
Έκτοτε και ως το τέλος της βενετικής κυριαρχίας, παράλληλα με την ανάπτυξη του διοικητικού τοπικού συστήματος, εμπλουτίζονταν και τα Αρχεία της Κοινότητας, ενώ η αυτονόμηση διαφόρων Υπηρεσιών (Συμβολαιογράφοι, Υγειονομείο, Προβλεπτές των οδών) δημιουργούσε παράλληλα νέες αρχειακές συλλογές.
Από το 1443 ως και το τέλος της βενετικής περιόδου οι αρχειακές συλλογές και τα Αρχεία της Κοινότητας στεγάστηκαν στον ίδιο χώρο με την Καγκελαρία του Βαΐλου, δηλαδή στο ισόγειο του Βαϊλικού Παλατιού (Πλατεία Δημαρχείου, χώρος σημερινού δευτέρου και τρίτου δημοτικού σχολείου). Και ενώ κατά την πολιορκία του 1537 όσο αρχειακό υλικό είχε συλλεχθεί καταστράφηκε, κατά την πολιορκία του 1716 τα Αρχεία της Κοινότητος σώθηκαν χάρη στην έγκαιρη επέμβαση του Συνδίκου Θεοδώρου Προσαλένδη, που τα μετέφερε εσπευσμένα στο Παλαιό Φρούριο. Οι Κερκυραίοι με την Πρεσβεία του 1542 ζήτησαν και έλαβαν αντίγραφα αποφάσεων που αφορούσαν την πόλη τους από τη βενετική Καγκελαρία, ενώ χάθηκαν για πάντα τα έγγραφα της Ανδηγαυικής περιόδου. Αυτός είναι και ο λόγος που η περιοδικότητα των αρχειακών σειρών των Αρχείων της Κέρκυρας αρχίζει κυρίως μετά το 1542, παρά το ότι υπάρχουν αρχειακά κατάλοιπα που φθάνουν ως και τις αρχές του 14ου αι.
πηγή και φώτο : Αρχεία νομού Κέρκυρας http://gak.ker.sch.gr/index.htm
* * *
Leave A Comment