Στα εργοστάσια της Κέρκυρας του 1928

«Οι περισσότεροι εργάτες καταντούν φθισικοί, εργαζόμενοι σε ανθυγιεινές εργασίες»

Έχουμε αναφερθεί και σε παλαιότερα σημειώματά μας στο έλλειμα το οποίο υπάρχει για την ιστορία του εργατικού κινήματος στην Κέρκυρα κατά τη μεσοπολεμική περίοδο, καθώς τα εγχειρίδια τοπικής ιστορίας περιέχουν κατά κανόνα  ισχνές έως ανύπαρκτες αναφορές. Οι τοπικές εφημερίδες εξάλλου οι οποίες σώζονται σε σκόρπια φύλλα ως και την τρίτη δεκαετία του 20ου αιώνα, λίγη βοήθεια προσφέρουν στον ερευνητή.

Πολύτιμη βοήθεια  στον παραπάνω τομέα μας δίνει η ψηφιακή συλλογή εφημερίδων της Εθνικής Βιβλιοθήκης όπου σε πολλά φύλλα του «Ριζοσπάστη» της περιόδου 1917-1940 συναντάμε τακτικές αναφορές για την κατάσταση των εργατών της Κέρκυρας. Πρόκειται για μια κατάσταση η οποία έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη «λουστραρισμένη» εικόνα η οποία  προβάλλεται συνεχώς και αδιαλείπτως επί δεκαετίες με μία Κέρκυρα στην οποία κυριαρχεί η όπερα (στην οποία βέβαια είναι υπό συζήτηση και έρευνα πόσοι και ποιοι είχαν πρόσβαση) και πρώτες ειδήσεις είναι οι επισκέψεις των διαφόρων .. vip της εποχής.

Το εργοστάσιο Ασπιώτη στην Πόρτα Ρεμούντα (στο κτίριο του σημερινού 2ου Γυμνασίου)

Στο φύλλο της 23^ης Οκτώβρη 1928 του «Ριζοσπάστη» διαβάζουμε ανταπόκριση σχετική με τα εργοστάσια Δεσύλλα και Ασπιώτη την οποία και μεταφέρουμε αυτούσια με τη γραφή της εποχής, χωρίς καμία παρέμβαση.

 «Η ελεεινή κατάσταση των εργατών της Κέρκυρας»

 Είνε απαραίτητον να ασχοληθώμεν ολίγον και για τη ζωή που περνούν οι εργάτες της Κέρκυρας. Εδώ στην Κέρκυρα υπάρχει αρκετή βιομηχανία και πολλά εργοστάσια που μέσα σε αυτά δουλεύουν εργάτες οργανωμένοι και μη, και οι οποίοι ζουν κάτω από ανθυγιεινούς όρους και μέσα στις χειρότερες συνθήκες. Το γλίσχρον ημερομίσθιον δεν φθάνει ούτε για τις πιο στοιχειώδεις  ανάγκες μιας οικογενείας. Οι ώρες της δουλειάς είναι αμέτρητες, θύματα δημιουργούνται καθημερινώς και ο Νόμος περί Υγιεινής και ασφαλίσεως πάει περίπατο.

Το εργοστάσιον σχοινοπλόκων του Δεσίλα είνε ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια του τόπου μας. Εργάζονται μέσα σε αυτό άνω των τετρακοσίων εργατών και εργατριών, οι οποίοι είνε ανοργάνωτοι τελείως.

Ο ίδιος ο εργοστασιάρχης έχει δηλώσει εις τους εργάτας, ότι εάν επιχειρήσει κανείς να οργανώσει τους εργάτες, θα φύγει με τις κλωτσιές, όπως και το έκαμε, πετώντας τους εργάτες Δούκα και Βουτσινά, όταν επεχείρησαν να τους οργανώσουν.

Τελείως ανοργάνωτοι όπως είνε μπορεί να σκεφθή κανείς σε τι χάλια βρίσκονται, υπό ποίους όρους εργάζονται και πιο είνε το ημερομίσθιόν τους. Για απόδειξη έχουμε τα όσα κατέθεσε η Ευφροσύνη Μουρίκη προ ημερών, όταν την επεσκέφθη ο ανταποκριτής μας που είπε σ΄ αυτόν ότι παίρνει 115 δραχμές την εβδομάδα, χωρίς να γνωρίζει και πόσες ώρες δουλεύει την ημέρα.

Πολλές φορές τυχαίνει αυτό, κόβεται το χέρι ή το πόδι ενός εργάτη ή εργάτριας (όπως της Ευφροσύνης Μουρίκη) και η οικογένεια του θύματος πέρνοντας τον εργοδότη για φιλάνθρωπο δεν κάνει δίκη (αν και το αποτέλεσμα θα είνε το ίδιο), μα αφίνουν να δικάση μόνος του ο εργοδότης.

Μα ούτε και ο επόπτης εργασίας πέρασε ποτέ καμμιά φορά από την τρώγλη του κ. Δεσίλα, που λέγεται εργοστάσιο, για να ιδή τους όρους υγιεινής

Δεν πέρασε ποτέ κανείς, δια να ιδή εάν υπάρχουν προφυλακτήρες, ή να ρωτήσει τους εργάτες πόσες ώρες δουλεύουν και τι ημερομίσθιον παίρνουν.

 Στου Ασπιώτη

 Ας έλθουμε τώρα και στο εργοστάσιον Αδελφών Ασπιώτη, που είνε και αυτό μεγάλο εργοστάσιο.

Για το εργοστάσιον αυτό θα ασχοληθώμεν ίσως περισσότερον, διότι υπάρχει εκεί στενή συνεργασία εκμεταλλεύσεως μεταξύ εργοδοτών και σοσιαλφασιστών.

Το εργοστάσιον Αδελφών Ασπιώτη συμπεριλαμβάνει άνω των 300 εργατών, οι περισσότερες δε είναι εργάτριες.

Μια μερίδα εξ αυτών κατά το πλείστον σοσιαλφασίστες, κατέχοντας τη θέση του Τμηματάρχου –  ή μάλλον του χαφιέ – πληρώνονται μέχρι 50 δραχ. ημερησίως, οι δε υπόλοιποι εργάτες  και εργάτριες δουλεύουν με το πιο εξευτελισμένο ημερομίσθιον. Πέρνουν από 12 μέχρι 30 δραχμές την ημέρα. Οι εργάται αυτοί δεν ανήκουν όλοι στην οργάνωσιν. Μόνο το εν τρίτον ανήκει στην οργάνωσιν. Οι υπόλοιποι είνε εκτός της οργανώσεως, περιμένοντας την εξ ύψους βοήθειαν, γιατί ανήκουν στην οργάνωση των … χιλιαστών.

Μα μήπως οι διοικούντες το Σωματείον σοσιαλφασίστες Μαρώτηδες και Ματσούκηδες καθωδήγησαν ποτέ τους εργάτες για το μπάσιμό τους στην οργάνωση; «Κομμάτια να γίνη», λέει ο Μαρώτης, αφού εξασφάλισε ένα γερό μεροκάματο, με τη δύναμη των εργατών. «Κομμάτια να γίνη», λέει ο Ματσούκης, αν θα διώχνονται εργάτες καθημερινώς, αφού δεν διώχνεται αυτός, όπως έγινε με την Ροζίνα, που ειργάζετο 25 χρόνια και την έδιωξαν χωρίς  καμμία αποζημίωση και η οποία κατάντησε φθισικιά. Μήπως και το Σωματείον αυτό έχει σκοπόν να αγωνισθή; Ακόμη και η Εταιρεία συννενοήθηκε με τους σοσιαλφασίστες για να τους κρατάη σε νάρκη τους εργάτες και κάθε χρόνο κάνει και από ένα εξοχικό «γλέντι», στο οποίο τα μισά έξοδα τα καταθέτει η Εταιρία και τα υπόλοιπα οι εργάτες.

Πάνω σ΄ αυτό το γλέντι ο Μαρώτης και Σια βρίσκουν τον καιρό να πουν στους εργάτες: «Βλέπετε πόσο καλά αφεντικά έχουμε;»

Οι ώρες της δουλειάς είνε 8. Μα για να εφαρμοστή το 8ωρο χρειάστηκε να υποκύψη το Κράτος κάτω από την πίεση άλλων οργανωμένων σωματείων. Και έτσι ναι μεν έχει εφαρμοστεί το 8ωρο, μα ελάττωσε το ανάλογον ημερομίσθιον των εργατών από το 10ωρον που είχαν πριν.

Οι περισσότεροι εργάτες καταντάν φθισικοί, εργαζόμενοι σε ανθυγιεινές εργασίες.

Ο εργάτης Ραϋμόνδος, 20 χρονών, πεθαίνει από καλπάζουσα φθίση, εργαζόμενος από μικρό παιδάκι στο πιο πάνω εργοστάσιο.

 ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Με τον όρο «σοσιαλφασίστες» χαρακτηρίζονται οι ρεφορμιστές οι οποίοι αναλαμβάνουν την ηγεσία της ΓΣΕΕ στο 4^ο συνέδριό της (Μάης 1928). Στο συνέδριο αυτό, οι ρεφορμιστές ηγέτες της ΓΣΕΕ με τη βοήθεια της αστυνομίας, έδιωξαν παράνομα 213 αριστερούς αντιπροσώπους από τους 443 και στη συνέχεια διέγραψαν από τη δύναμη της ΓΣΕΕ τα συνδικάτα τα οποία είχαν ταξικές διοικήσεις.

Γιώργος Ζούμπος
http://bibliokerkyra.blogspot.it/

όπως δημοσιεύτηκε στην εφημ. «ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ», 16-10-2010

* * *