Το μέτωπο της πύλης προς το λιμάνι και ερείπια του Μαρκά σε πρώτο πλάνο (από τη διατριβή του Λ. Στανέλλου)

Με την ολοκλήρωση του τειχισμού της πόλης από τους Βενετούς,  η επικοινωνία με τον έξω χώρο γινόνταν από τέσσερις πύλες:

  • Την «Porta Reale» η οποία βρισκόταν στην σημερινή οδό Γεωργίου Θεοτόκη, ανάμεσα στην Eurobank και το καφεκοπτείο Μαρκοσιάν. Ήταν η κυριότερη πύλη και μέσω αυτής γινόταν η επικοινωνία με το υπόλοιπο νησί.
  • Την «Πύλη της Σπηλιάς» ή «Κάτω Πόρτα»,η οποία σώζεται μέχρι σήμερα (βόλτο Μπονάτη).
  • Την «Πύλη του Αγίου Νικολάου» η οποία σώζεται επίσης μέχρι σήμερα και οδηγεί στα Μπάνια του Αλέκου.
  • Την «Porta Raimonda» η οποία βρισκόταν μπροστά από την Ιόνιο Ακαδημία.

Η «Νέα Πύλη»

 Στη Σπηλιά, στην έξοδο της πλατείας του Νέου Φρουρίου (όπου πριν λίγα χρόνια υπήρχε το υπεραστικό ΚΤΕΛ) κατασκευάστηκε κατά τα πρώτα χρόνια της Αγγλοκρατίας  η «Νέα Πύλη».

Ο Λεωνίδας Στανέλλος στη διατριβή του – για τη βρετανική στρατιωτική αρχιτεκτονική στην Κέρκυρα – επισημαίνει ότι η «Νέα Πύλη» αποτελεί ένα από τα πρώιµα έργα των Βρετανών στην περιµετρική οχύρωση της πόλης, και σηµειώνεται στον παλαιότερο  από τους χάρτες που σχεδίασαν, µε το διαχωρισµό της πόλης σε διαµερίσµατα. Στο χάρτη αυτό σηµειώνονται επίσης όλα τα δηµόσια κτίρια, στρατιωτικά και πολιτικά, και οι τρεις από τις τέσσερις παλιές πύλες, (Porta Reale, Porat Spilea, Porta San Nicolo) ενώ η «Πύλη της Μπαρούτης» αναφέρεται ως «Porta Nuova».

Η «Πύλη της Μπαρούτης» περίπου στις αρχές του 20ου αιώνα (φώτο από το «Ιστορία της Κέρκυρας», Σ. Κατσαρού)

Ο χώρος

Η «Νέα Πύλη» κατασκευάστηκε  στο τµήµα του τείχους µεταξύ του νότιου ηµιπροµαχώνα του  Νέου Φρουρίου και των στρατώνων της Σπηλιάς. Πιθανόν η κατασκευή της να σχετίζεται χρονικά και λειτουργικά µε τη κατασκευή της νέας κλειστής αγοράς, η οποία κατασκευάστηκε µάλλον επί αρµοστείας  Maitland στο χώρο της Σπηλιάς, πολύ κοντά στη «Νέα Πύλη». Ο χώρος της Σπηλιάς ήταν το εµπορικό λιµάνι της πόλης όπου συγκεντρώνονταν όλες οι εµπορικές δραστηριότητες και στον περιορισµένο αυτό χώρο, µπροστά από το θαλάσσιο τείχος και την πύλη της Σπηλιάς, υπήρχαν πολλά κτίρια. Ήταν κυρίως αποθήκες, δηµόσιες και ιδιωτικές, καθώς και τα κτίρια του τελωνείου, τα σφαγεία, η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, η νέα αγορά, ενώ στον υπαίθριο χώρο συγκεντρώνονταν πλήθος µικροπωλητών και µεγάλος αριθµός εµπορευµάτων. Τότε, μπροστά από την πρόσοψη του Μαρκά, υπήρχε µία µικρή πλατεία, στη νότια πλευρά της οποίας κατασκευάστηκε η πύλη. Η Νέα Πύλη συνέδεε το χώρο της Σπηλιάς µε την πλατεία του Νέου Φρουρίου, όπου και εκεί, υπήρχε ένας σοβαρός εµπορικός πυρήνας της πόλης.

Η κατασκευή

 Σύµφωνα µε τα στοιχεία που υπάρχουν η «Νέα Πύλη» κατασκευάστηκε από πωρόλιθο Μάλτας. Την περίοδο αυτή, εξαιτίας της κατασκευής του ανακτόρου και του περιστυλίου Maitland στη Σπιανάδα, είχαν έλθει στην Κέρκυρα σηµαντικές ποσότητες από το συγκεκριµένο υλικό.

Η πύλη διαµορφωνόταν µε τρία περάσµατα, ένα κεντρικό  και δύο µικρότερα. Το κεντρικό πέρασµα εξυπηρετούνταν από δύο µεγάλες τοξωτές εισόδους, µία από την πλευρά της πόλης και µία από την πλευρά του λιµανιού, ενώ τα δύο πλευρικά περάσµατα εξυπηρετούνταν από τέσσερις πολύ µικρότερες ορθογώνιες εισόδους, δύο από την πλευρά της πόλης και δύο από την πλευρά του λιµανιού.

Η περιοχή του λιμανιού προπολεμικά. Ανάμεσα στο κτίριο της Αγροτικής Τράπεζας (σήμερα Πειραιώς) και το Ν. Φρούριο διακρίνεται η πύλη.

Η νέα χρήση

Η «Νέα Πύλη» βρισκόταν σε λειτουργία μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1840 οπότε οι Άγγλοι αναμορφώνοντας το αμυντικό σύστημα της πόλης κατεδάφισαν τα εξωτερικά έργα των οχυρώσεων. Τότε αφαιρέθηκαν από την πύλη τα πορτόφυλλα και όλα τα περάσματα παρέμειναν ανοιχτά. Οι χώροι πίσω από τις μικρότερες εισόδους φράχτηκαν και χρησιμοποιήθηκαν σαν καταστήματα μέχρι την κατεδάφιση της πύλης στις μέρες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Στα 1890 σε ένα από τα περάσματα  εγκαταστάθηκαν τα γραφεία του Ελληνικού Πυριτιδοποιείου που εκπροσωπούσε ο έμπορος Λουκάς Μεταξάς. Από τότε πήρε και την ονομασία «Πύλη της Μπαρούτης». Στο άλλο πέρασμα είχε εγκατασταθεί το γραφείο συναλλαγών της Πυρηνελαιουργίας Κουρούκλη.

 

Γιώργος Ζούμπος

 

Όπως δημοσιεύτηκε στη «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ», 01/10/2017

 

* * *

Διαβάστε επίσης...