Κατά τα τέλη του 1915 και αρχές του 1916 υπό την πίεση της αυστροουγγρικής, γερμανικής και βουλγαρικής επίθεσης ο σερβικός στρατός και ένα μέρος του λαού αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν δια μέσου του Μαυροβουνίου και της Αλβανίας. Κατά την διαδρομή αυτή, ο σερβικός λαός έζησε μια από τις μεγαλύτερες εξόδους στην ιστορία του. Στην επίσημη αναφορά του υπουργού και στρατηγού Μπόζινταρ Τέρζιτς, προς τον πρόεδρο της κυβέρνησης Νίκολα Πάσιτς, αναφέρεται ότι στην Αλβανία χάθηκαν 243.877 άνθρωποι, από την πείνα, το δριμύ χειμώνα, άλλους δε τους σκότωσαν οι Αρναούτιδες, ενώ άλλοι απήχθησαν.

Από την 18 Ιανουαρίου 1916 μέχρι την 21 Φεβρουαρίου 1916 μεταφέρθηκαν με συμμαχικά πλοία από το λιμάνι της Αλβανίας Αυλώνα στην Κέρκυρα 151.828 στρατιώτες και απλοί πολίτες. Το πρώτο λιμάνι αποβίβασης ήταν στα Γουβιά , έξι χιλιόμετρα βόρεια της πόλης της Κέρκυρας.

Οι κακουχίες του στρατού και των πολιτών δεν τερματίστηκαν αμέσως με τον ερχομό τους στο «Νησί της Σωτηρίας», όπως οι Σέρβοι ονόμασαν την Κέρκυρα.

Οι σύμμαχοι δεν είχαν αρκετό χρόνο για την κατάλληλη υποδοχή τόσων πολλών ανθρώπων. Δεν υπήρχε τροφή, ενδύματα, μέσα θέρμανσης για την αντιμετώπιση του ψύχους και εξοπλισμός για πρόχειρα καταλύματα. Οκτώ ημέρες έπεφτε παγωμένη βροχή. Οι στρατιώτες, ταλαιπωρημένοι και χωρίς σκηνές πέθαιναν μαζικά.

Στις 21 Ιανουαρίου 1916 στο νησί Βίδο, βραχώδες τότε και χωρίς βλάστηση, πρώτες έφτασαν οι μονάδες των στρατιωτιών νοσοκομείων της Μόραβα, του Πίροτ και του Τσάτσακ. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, από τις κακουχίες και τις αρρώστιες πέθαναν αρκετές χιλιάδες νεοσύλλεκτων στρατιωτών. Τις πρώτες ημέρες καθημερινά πέθαιναν μέχρι και 300 στρατιώτες. Αρχικά οι βραχώδεις ακτές του νησιού γίνονταν ο τάφος των νεκρών στρατιωτών (1200), ενώ αργότερα όταν αυτό δεν ήταν πλέον εφικτό, τα πτώματα των στρατιωτών μεταφερόταν με βάρκες του γαλλικού νοσοκομειακού πλοίου «Αγιος Φραγκίσκος της Ασίζης» και ρίχνονταν στα νερά του Ιονίου Πελάγους, «στο Κυανούν Κοινοτάφιο» μερικά χιλιόμετρα βόρεια της νήσου.

Το πρώτο μνημείο-σύμβολο για τους πεσόντες αγωνιστές τοποθέτησε το Βασιλικό Ναυτικό του Βασιλείου των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων. Πρόκειται για έναν πέτρινο Σταυρό ο οποίος βρίσκεται πάνω από το σημερινό Μαυσωλείο. Τα αποκαλυπτήρια έκανε ο ίδιος ο Βασιλιάς Αλεξάνταρ Καρατζόρτζεβιτς το 1922 παρουσία πολλών στρατιωτικών, κρατικών και εκκλησιαστικών εκπροσώπων από την Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα.

Το Μαυσωλείο-Οστεοφυλάκιο στο νησί Βίδο σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Νίκολα Κνιάζεβ και λειτούργησε το 1936. Στις μαρμάρινες πλευρές του βρίσκονται 1232 οστεοθήκες με τα οστά των πολεμιστών, οι οποίοι είχαν ενταφιαστεί σε 27 κοιμητήρια της Κέρκυρας και των οποίων τα ονόματα είναι γνωστά. Τα οστά 1532 αγνώστων πολεμιστών έχουν ενταφιαστεί σε δύο παράπλευρους εξωτερικούς τάφους.

Το ήπιο μεσογειακό κλίμα, η κατάλληλη ιατρική φροντίδα και η διατροφή, οι καινούργιες στολές, αλλά πάνω απ΄ όλα οι στενές και εγκάρδιες σχέσεις με τον τοπικό πληθυσμό, συνέβαλαν στην θεαματική ανάρρωση του σερβικού στρατού. Κατά την τρίμηνη παραμονή του στρατού και την σχεδόν τριετή παρουσία της Κυβέρνησης και του Κοινοβουλίου στην Κέρκυρα εκφράστηκε εξ ολοκλήρου η ψυχή και η ζωτικότητα του σερβικού λαού. Οι εκπρόσωποι της κρατικής δομής δημιούργησαν μια ολοκληρωμένη κρατική μηχανή.

Το Δημοτικό θέατρο στην Κέρκυρα παραχωρήθηκε από τις αρχές του νησιού για τις συνεδριάσεις του σερβικού Κοινοβουλίου από την 19 Ιανουαρίου 1916 μέχρι την 16 Νοεμβρίου 1918.

Στο ξενοδοχείο «Bella Venezia» βρήκε φιλοξενία η σερβική κυβέρνηση.

Οι εκκλησίες του Αρχάγγελου Γαβριήλ, της Αγίας Τριάδος και του Αγίου Νικολάου παραχωρήθηκαν για τις ανάγκες των Σέρβων.

Η πολιτιστική ζωή ήταν ιδιαίτερα έντονη. Διοργανώνονταν θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες και άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Από την πλευρά των δημοτικών αρχών παραχωρήθηκε το τυπογραφείο, το οποίο και προμήθευαν οι Γάλλοι με το πλεόν σύγχρονο τυπογραφικό υλικό. Εκδιδόταν η σερβική εφημερίδα «Srpske novine» με κυκλοφορία δέκα χιλιάδες φύλλα. Τυπώθηκαν επίσης πολλά αξιόλογα βιβλία, όπως “Η Διπλωματική Αλληλογραφία”, ”Ο Νομικός Κώδικας”, “Η Πατρίδα” και άλλα. Τυπώθηκαν και σχολικά βιβλία.

Στην Κέρκυρα δημιουργήθηκε σερβικό δημοτικό σχολείο με 290 μαθητές και προγυμνάσιο με 120 μαθητές.

Ιδρύθηκαν αθλητικοί σύλλογοι, και διεξάγονταν ποδοσφαιρικοί αγώνες με ομάδες των συμμάχων.

Στο νησί υπήρχαν πολλά σερβικά καφενεία, παντοπωλεία και μανάβικα. Ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου “Bella Venezia” Ιωάννης Γαζής, στο ξενοδοχείο του οποίου είχε εγκατασταθεί η σερβική κυβέρνηση, πάντρεψε τις τρείς κόρες του με Σέρβους.

Το Σερβικό Σπίτι βρίσκεται στο κέντρο της Κέρκυρας, στην οδό Μουστοξύδου 19 και συμπεριλαμβάνει το Μουσείο ”Οι Σέρβοι στην Κέρκυρα 1916-1918” και το Προξενείο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Σερβίας στο οποίο εργάζεται ο επίτιμος Πρόξενος.Στον χώρο αυτό παρουσιάζονται δέκα διαφορετικές ενότητες μέσα από τις οποίες με φωτογραφίες, χάρτες, έγγραφα και διάφορα αντικείμενα, καλύπτεται χρονολογικά η ιστορική περίοδος από το 1915 (ο αμυντικός αγώνας των Σέρβων) μέχρι το τέλος της παραμονής των Σέρβων στην Κέρκυρα (τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου).

πηγή: Iστοσελίδα Σερβικής πρεσβείας στην Ελλάδα

 

* * *

Διαβάστε επίσης...