«Είναι χαρακτηριστικό ότι στις 2 Γενάρη του 1925 η τιμή του ψωμιού από 4,40 δραχμές που ήταν στις αρχές του 1924, ανέβηκε στις 8 δραχμές την οκά. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει τη λαϊκή αντίσταση εξαπέλυσε ενάντια στους εργαζόμενους άγρια τρομοκρατία με συλλήψεις, φυλακίσεις και δίκες συνδικαλιστικών στελεχών»

 

Το Μάρτη του 1924 την πρωθυπουργία της Ελλάδας αναλαμβάνει ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, στις 25 Μάρτη κηρύσσεται έκπτωτη η δυναστεία των Γκλύξμπουργκ και στις 13 Απρίλη το δημοψήφισμα δίνει στην Αβασίλευτη Δημοκρατία ποοσοστό 69,95%. Μετά από βουλευτικές εκλογές και διαδοχικές κυβερνητικές κρίσεις, την πρωθυπουργία αναλαμβάνει στις 7 Οκτώβρη ο Ανδρέας Μιχαλακόπουλος με υπουργό εσωτερικών τον Γεώργιο Κονδύλη.

 Προς οικονομική σταθεροποίηση

Μετά τη δυσχερή κατάσταση την οποία άφησε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, το 1924 είναι η χρονιά κατά την οποία η Ελλάδα εισέρχεται στο στάδιο της μερικής σταθεροποίησης του καπιταλιστικού συστήματος. Η είσοδος αυτή γίνεται με καθυστέρηση για τη χώρα μας η οποία οφείλεται στις συνέπειες από τη μικρασιατική καταστροφή στην οικονομία της χώρας. Η άρχουσα τάξη εφαρμόζει πολιτική σταθεροποίησης, δυναμώνοντας την εξάρτηση της χώρας από το ξένο κεφάλαιο, εντείνοντας την εκμετάλλευση των εργαζομένων χτυπώντας τους αγώνες τους και περιορίζοντας τις συνδικαλιστικές και πολιτικές ελευθερίες.

Η ενίσχυση της οικονομικής εξάρτησης συντελείται με τη μορφή κυρίως των δανείων προς το δημόσιο, τα οποία φτάνουν τα 907.800.000 χρυσά φράγκα και προέρχονται: από την Αγγλία 48%, τις ΗΠΑ (προσφυγικό δάνειο) 31%, το Βέλγιο (δάνειο ύδρευσης) 12%, τη Σουηδία (δάνειο σιδηροδρόμων) 6%, τη Γαλλία, την Ολλανδία και την Ελβετία (παραγωγικό δάνειο) 3%. Από τα εξωτερικά δάνεια η επιβάρυνση του κάθε Ελληνα φτάνει στα 80 δολάρια, ενώ το ετήσιο κατά κεφαλήν εισόδημα είναι εκείνη την εποχή 90 δολάρια.

Το πρόγραμμα σταθεροποίησης αναλαμβάνει να υλοποιήσει η κυβέρνηση Μιχαλακόπουλου, η οποία εκπροσωπεί τη συντηρητικότερη μερίδα της βενιζελικής παράταξης έχοντας την εμπιστοσύνη του αγγλικού και του ελληνικού κεφαλαίου. Η κυβέρνηση προωθεί τον έλεγχο του τραπεζικού κεφαλαίου στους βασικούς τομείς της οικονομίας και υποβιβάζει ακόμη περισσότερο το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις 2 Γενάρη του 1925 η τιμή του ψωμιού από 4,40 δραχμές που ήταν στις αρχές του 1924, ανεβαίνει στις 8 δραχμές την οκά. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει τη λαϊκή αντίσταση εξαπολύει ενάντια στους εργαζόμενους άγρια τρομοκρατία με συλλήψεις, φυλακίσεις και δίκες συνδικαλιστικών στελεχών.

Στις αρχές του 1925, το ΚΚΕ πρωτοστατεί στην ανάπτυξη ενός ευρύτατου μαχητικού αγροτικού κινήματος για τη διανομή της γης στο οποίο σημαντικό ρόλο έχουν οι Ενώσεις Παλαιών Πολεμιστών. Στις 10 Φλεβάρη του 1925 η κυβέρνηση Μιχαλακόπουλου εκδίδει νόμο, με τον οποίο απαγορεύεται η «κομμουνιστική προπαγάνδα» και στη συνέχεια προχωρεί σε συλλήψεις στελεχών του ΚΚΕ, της ΓΣΕΕ και της Ομοσπονδίας Παλαιών Πολεμιστών. Δεκάδες αγωνιστές φυλακίζονται ή στέλνονται στην εξορία. Παρά την αντίδραση αυτή του κράτους, χάρη στους αγώνες αυτούς, την περίοδο 1923- 1927 απαλλοτριώνονται συνολικά 20.500.000 στρέμματα, που μοιράζονται σε 247.000 οικογένειες ακτημόνων γηγενών και προσφύγων.

Οι Άγγλοι για το ΚΚΕ

 Η εκτίμηση των Άγγλων για τη δραστηριότητα του ΚΚΕ εκείνη την εποχή σημειώνει τα εξής: «… κατόρθωσε να ελέγξει όλα σχεδόν τα σημαντικά συνδικάτα παρεμβαίνοντας σε κάθε εργατικό αγώνα που ξεσπούσε, να εδραιωθεί μεταξύ των προσφύγων και ιδίως των Ποντίων καθώς και να αυξήσει τους οπαδούς του κόμματος στην ύπαιθρο και κυρίως στη Θεσσαλία, οπου όλες σχεδόν οι κοινότητες ζητούσαν απαλλοτρίωση των τσιφλικιών και συχνά προχωρούσαν σε καταλήψεις  τους. Τέλος, συγκέντρωσε τις συμπάθειες πολλών εφέδρων και σημείωσε επιτυχίες ακόμη και μεταξύ στρατιωτών και κατωτέρων αξιωματικών, κατεξοχήν όσων προέρχονταν από τη Θράκη και τη Μακεδονία. Παράλληλα η παράνομη οργάνωσή του διευρύνθηκε και τελειοποιήθηκε. Πάρθηκαν μέτρα για να αντιμετωπιστεί το ενδεχόμενο δικτατορίας και αποσύρθηκαν από τις τράπεζες όλα τα χρήματα του κόμματος»

Μεσοπόλεμος: Η Γεωργίου Θεοτόκη στο ύψος του Δημοτικού Θεάτρου

 Στην Κέρκυρα

 Μέσα σε αυτήν την κατάσταση κοινωνικού αναβρασμού η κατάσταση στην Κέρκυρα δεν είναι καλύτερη από αλλού. Γίνονται αντιμιλιταριστικές συγκεντρώσεις. Για μέρες διανέμονται χιλιάδες προκηρύξεις στην πόλη, και με ποδηλάτες στα χωριά, ενάντια στη φορολογία και κατά της τροποποίησης του ενοικιοστασίου. Μόλις οι αρχές ενημερώνονται για τις ενέργειες αυτές και την προσπάθεια προώθησης των απόψεων του ΚΚΕ έλαβαν επείγοντα μέτρα κατασχέτοντας τις προκηρύξεις και ενεργώντας έρευνα σε σπίτια κομματικών μελών. Χαρακτηριστικό είναι ότι:

«ο διευθυντής της Αστυνομίας έδωσε 100 δραχμάς εις τον τοιχοκολλητή των προκηρύξεων για να μαρτυρήσει τα μέλη της Επιτροπής Δράσεως.

Αι τοιχοκοληθείσαι προκηρύξεις εσχίζοντο από τα όργανα της αστυνομίας πόλεων, την νύκτα δε ερευνώντο οι τοίχοι με ηλεκτρικά φανάρια».

Στους αστυνομικούς σταθμούς της υπαίθρου στάλθηκαν επείγουσες διαταγές ώστε να παρεμποδιστεί η έξοδος αγροτών προς την πόλη. Μια άλλη ενέργεια των Αρχών ήταν να κυκλοφορήσουν διαδόσεις ότι θα εκδηλώνονταν Κομμουνιστική Επανάσταση.

Στις 28 Δεκέμβρη οι αρχές λαμβάνουν έκτακτα μέτρα. Περίπολοι διατρέχουν την πόλη, προκηρύξεις της Αστυνομίας ότι απαγορεύονται οι συγκεντρώσεις και ότι όποια πραγματοποιηθεί θα διαλύεται με τη βία τοιχοκολλούνται σε κεντρικά σημεία, πολίτες ερευνώνται στους δρόμους και λόχοι στρατού φρουρούν κάθε πέρασμα εμποδίζοντας την ελεύθερη κυκλοφορία.

Το επόμενο βήμα των αρχών είναι να θεωρήσουν καταζητούμενα τα μέλη της Επιτροπής Δράσης, ενώ η διάδοση περί εξόδου του Σπ. Πρίφτη στην ύπαιθρο προκειμένου να οδηγήσει ομίλους προς την πόλη, προκαλεί ενίσχυση των στρατιωτικών τμημάτων και τον εφοδιασμό τους με πολυβόλα.

Τα μέτρα προκαλούν τη χειρίστη εντύπωση στον κόσμο και «… παντού δε ακούγονται συμπάθειαι υπέρ του κόμματός μας»

Λίγες μέρες μετά συλλαμβάνονται τα μέλη της Επιτροπής Δράσης: Σπύρος Πρίφτης (γραμματέας του Κομμουνιστικού Τμήματος), Κοίτης Θωμάς και Γ. Κόλλας.

 Η συνέχεια

 Οι πρώτοι του 1925 μήνες χαρακτηρίζονται από απεργίες και συλλαλητήρια σε όλη τη χώρα. Για να τεθεί τέρμα στην πολιτική αστάθεια, η άρχουσα τάξη της χώρας, με ανοχή των περισσοτέρων πολιτικών κομμάτων, καταφεύγει τον Ιούνη στη στρατιωτική δικτατορία του στρατηγού Θεόδωρου Πάγκαλου η οποία θα ανατραπεί τον Αύγουστο της επόμενης χρονιάς με νέο στρατιωτικό κίνημα υπό τον Κονδύλη. Δέκα χρόνια χωρίζουν πλέον τη χώρα από την 4η Αυγούστου 1936.

Γιώργος Ζούμπος

εφημ. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ, 03-01-2010

* * *

ΠΗΓΕΣ

  • Εφημερίδα «Ριζοσπάστης», φύλλα 3 και 4 Γενάρη 1925 (Ψηφιακή συλλογή Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας)
  • Μαρκέτος Σπύρος, «Η γοητεία του ολοκληρωτισμού στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου», στην Ιστορία των Ελλήνων, τ. 12, Δομή, Αθήνα, χ.χ.
  • Σύντομη Ιστορία του ΚΚΕ, σχέδιο, Μέρος Α΄ 1918-1949, Έκδοση της ΚΕ του ΚΚΕ, Αθήνα, 1988
  • Σπίγγος Γεώργιος, Εκατό χρόνια πολιτικών γεγονότων και εκλογών στην Ελλάδα 1900-2000, Κέρκυρα, 2003

Διαβάστε επίσης...