Η ονομασία «Καρναβάλι» πιθανόν προέρχεται από τη λατινική φράση «Carnem levare», που σημαίνει «εξαφάνιση του κρέατος».
Τα πολιτιστικά στοιχεία ανάμεσα στην πόλη και την ύπαιθρο του νησιού, μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα, είναι διαφοροποιημένα, και μόνο η τουριστική ανάπτυξη επιβάλλει σε μεγάλο βαθμό μια «πολιτιστική εξομάλυνση». Τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια σε πολλά χωριά, και φυσικά στη «χώρα», να διατηρηθούν και να ανανεωθούν έθιμα τα οποία κινδύνευαν να χαθούν.
Καρναβάλι στην Κέρκυρα, στα τέλη της Αγγλοκρατίας
Βενετοκρατία
Μέχρι το 1940 το Καρναβάλι στην πόλη έχει ελάχιστα στοιχεία από την αρχαιοελληνική και τη βυζαντινή παράδοση, σε αντίθεση με την ύπαιθρο.
Η πόλη επηρεάζεται καθοριστικά από τον τρόπο ζωής των βενετών αξιωματούχων και ευγενών, με τους οποίους συγχρωτίζονται και συνεργάζονται τα μέλη του ντόπιου αρχοντολογιού. Στις εκδηλώσεις που γίνονται σε κλειστό χώρο, οργανώνονται χοροί με μάσκες και ευρωπαϊκές ενδυμασίες. Θαυμάσια αναπαράσταση του βενετσιάνικου Καρναβαλιού παρουσιάζει ο Διονύσιος Ρώμας στο θεατρικό του έργο «Ο Καζανόβας στην Κέρκυρα».
Στη Loggia των Ευγενών, η οποία μετασκευάζεται σε θέατρο, στις μέρες του Καρναβαλιού παίζονται κωμωδίες και όπερες από ιταλικούς θίασους, ενώ στο Πλατύ Καντούνι οργανώνονται αγώνες ιππασίας και ακοντισμού.
Porta Reale, η κυριότερη πύλη των βενετικών τειχών της πόλης
Αλλαγή εποχής
Από το 19ο αιώνα οι κατώτερες κοινωνικές τάξεις μιμούνται τους ευγενείς στο γλέντι του Καρναβαλιού και μεταμφιέζονται σε κόμητες, κοντέσες, πιερότους και σε άλλα πρόσωπα που τονίζουν την ξενική επίδραση. Σε απεικόνιση του 1860 διακρίνονται τα κατάλοιπα του βενετσιάνικου Καρναβαλιού. Ανάμεσα στους Έλληνες διακρίνονται τουρκαλβανοί, των οποίων η παρουσία στον κερκυραϊκό χώρο είναι έντονη εκείνη την εποχή.
Στο γύρισμα από το 19ο προς τον 20ο αιώνα, οπότε οικοδομείται το νέο Δημοτικό Θέατρο, συνεχίζεται η μετάκληση ιταλικών θιάσων που δίνουν παραστάσεις όπερας και οπερέτας στην περίοδο του Καρναβαλιού. Τότε δημιουργούνται και χώροι για χορό και γλέντι, όπως στη Ρολίνα στο Φοίνικα και στο Γυμναστήριο.
Μετά το 1950 γίνεται μια προσπάθεια αναζωογόνησης του Καρναβαλιού (ο Καρνάβαλος τότε έρχονταν με καϊκι) και οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται στην Πάνω Πλατεία. Ακολουθεί μια περίοδος ύφεσης των εκδηλώσεων, για να εμφανιστεί ενδιαφέρον εκ νέου μερικά χρόνια μετά τη δικτατορία και να συνεχιστεί μέχρι σήμερα.
1893: Με επίκεντρο την Porta Reale
Ο ιστορικός Ι. Ρωμανός. Μαζί με άλλους διανοούμενους προσπάθησε να αποτρέψει την κατεδάφιση της Porta Reale
Στα 1892 το Δημοτικό Συμβούλιο Κερκυραίων, αποφασίζει την κατεδάφιση της Porta Reale, της σημαντικότερης πύλης των βενετικών τειχών, η οποία σωζόνταν ως τότε. Αιτία: η … κατασκευή ευρύχωρων δρόμων.
Η κατεδάφιση παίρνει … ταξικό χαρακτήρα καθώς η προσπάθεια διατήρησής της συνδέεται με το παλιό αρχοντολόι που … ήθελε να θυμάται τις δόξες του. Η προσπάθεια διανοούμενων (Μάρκος Θεοτόκης, Λ. Βροκίνης, Ι. Ρωμανός και πολλοί άλλοι) μένει χωρίς αποτέλεσμα και ένα μνημείο φρουριακής αρχιτεκτονικής χάνεται.
Το Καρναβάλι του 1893 η κατεδάφιση γίνεται θέμα από την πλευρά της νεολαίας, η οποία θεωρεί τη σχετική απόφαση … νίκη των προοδευτικών δυνάμεων της εποχής.
Τελευταία Κυριακή της Απόκριας
Την τελευταία Κυριακή, σε ένα κάρο κατασκευάζεται από χαρτόνι η Porta Reale, σε μικρογραφία την οποία φιλοτεχνούν οι ζωγράφοι Σαμαρτζής και Πιζάνης. Σε ένα δεύτερο κάρο υπάρχει ένας μαθητής μασκαρεμένος σε έναν βωμολόχο τύπο της εποχής, τον Φοράδα. Δίπλα στο κάρο είναι μαθητές μασκαρεμένοι σε Δήμαρχο (τότε ήταν ο Μιχαήλ Θεοτόκης), δημοτικό Συμβούλιο και ένας σε Τονίν Πιέρρη. Το μασκάρεμα είναι τόσο επιτυχημένο ώστε ακόμα και ο πραγματικός Τονίν Πιέρρης, που είχε αγωνιστεί κατά της κατεδάφισης, χειροκροτεί.
Η ομάδα κάνει δύο γύρους μέσα στην πόλη και μετά αναπαριστά με σάτιρα την ιστορική συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου κατά την οποία αποφασίστηκε η κατεδάφιση της Πύλης.
Αμέσως μετά ο κλητήρας ανακοινώνει την απόφαση και ο μεταμφιεσμένος σε Τονίν Πιέρρη πέφτει λιπόθυμος, ενώ οι νεαροί μασκαράδες και το πλήθος διαλύουν τη μικρογραφία της Porta Reale. Λίγες μέρες αργότερα την ίδια τύχη έχει και η πραγματική πύλη.
Γιώργος Ζούμπος
Όπως δημοσιεύτηκε στην «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ», 12/03/2016
* * *
Leave A Comment